Konstancin-Jeziorna chce pomagać rannym dzikim zwierzętom, jednak obecne przepisy na to nie pozwalają. Burmistrz Michał Wiśniewski apeluje do władz centralnych o pilną nowelizację prawa, która umożliwi gminom finansowanie działań ratunkowych – m.in. wobec rannych saren, dzików czy łosi.

Gmina Konstancin-Jeziorna położona jest wśród malowniczych lasów i rezerwatów przyrody. Bliskość natury sprawia, że dzikie oraz łowne zwierzęta coraz częściej pojawiają się na terenach zabudowanych i ich obrzeżach. Zdezorientowane, szukające schronienia, stanowią zagrożenie zarówno dla mieszkańców i kierowców, jak i dla samych siebie. Niestety, często dochodzi do wypadków drogowych z ich udziałem oraz do zranień podczas prób przedostania się przez ogrodzenia. Co zatem zrobić i do kogo się zwrócić, gdy natkniemy się na ranne – lub, co gorsza – martwe dzikie zwierzę?

Prawo zabrania

Odpowiedź, choć powinna być oczywista, w rzeczywistości okazuje się bardziej skomplikowana. W przypadku zwierząt domowych i gospodarskich – takich jak psy, koty czy bydło – które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone, a następnie ucierpiały w wyniku zdarzeń drogowych, prawo jednoznacznie wskazuje, że obowiązek udzielenia pomocy leży po stronie gminy. Inaczej wygląda sytuacja zwierząt żyjących dziko. W ich przypadku stosuje się przepisy prawa łowieckiego, które jasno określają, że: „Zwierzęta łowne w stanie wolnym, jako dobro ogólnonarodowe, stanowią własność Skarbu Państwa”. Problem w tym, że ustawodawca nie precyzuje, który konkretnie organ – mimo że na przykład w sprawach gospodarowania nieruchomościami Skarb Państwa reprezentuje starosta – odpowiada za zapewnienie opieki i pomocy rannym dzikim zwierzętom. W efekcie żadna instytucja nie chce przejąć odpowiedzialności. Sprawa często jest „odbijana” między instytucjami, a w praktyce to właśnie gmina – mimo braku ustawowych podstaw – staje się pierwszym adresatem, do którego zwracają się mieszkańcy. Tymczasem żadna ustawa nie daje jej możliwości finansowania takich działań, co potwierdzają jednoznacznie interpretacje Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Jednoznaczna opinia

Samorząd Konstancina-Jeziorny podkreśla, że jego działania nie wynikają z obojętności czy złej woli, lecz z obowiązku przestrzegania prawa i troski o odpowiedzialne gospodarowanie finansami publicznymi. Na początku 2025 r. gmina wystąpiła do RIO w Warszawie z pytaniem o możliwość finansowania z budżetu gminy interwencji i leczenia rannych dzikich zwierząt. Odpowiedź z 20 marca br. nie pozostawia żadnych złudzeń: „Zadania w zakresie działań interwencyjnych z dzikimi zwierzętami nie stanowią działań własnych gminy. W obowiązujących przepisach nie istnieją podstawy do wydatkowania środków gminnych na wskazany przez wnioskodawcę cel”. W praktyce oznacza to, że gmina – nawet przy najlepszych chęciach – nie może zawierać umów z podmiotami zewnętrznymi, które mogłyby profesjonalnie zająć się pomocą dzikim zwierzętom.

Koła łowieckie z pomocą

Wobec braku możliwości samodzielnego działania samodzielnego, w nagłych sytuacjach Konstancin-Jeziorna szuka wsparcia m.in. wśród lokalnych kół łowieckich. To one dysponują odpowiednim sprzętem, zapleczem i wiedzą, a przede wszystkim – możliwością interwencji. Dobrym przykładem współpracy może być zdarzenie z 15 kwietnia br. w Kawęczynie, gdzie potrącona została sarna. Na miejscu interweniowała Straż Miejska, która wezwała łowczego z Koła Łowieckiego „Szarak”. Dzięki ich działaniom zwierzę otrzymało niezbędną pomoc.

Podjęte działania

Niestety, w wyniku niesprawnego systemu najbardziej cierpią zwierzęta, a osoby próbujące im pomóc napotykają na biurokratyczne przeszkody, co rodzi uzasadnioną frustrację. W odpowiedzi na te problemy Michał Wiśniewski, burmistrz gminy Konstancin-Jeziorna, skierował oficjalne pisma do Ministra Finansów, Ministra Środowiska oraz Marszałka Sejmu z apelem o pilną nowelizację przepisów. Wystąpił także do Rady Miejskiej z prośbą o poparcie działań mających na celu wskazanie źródeł finansowania i określenie jasnych kompetencji samorządów w zakresie pomocy dzikim zwierzętom. – Obywatele odbijają się od drzwi różnych urzędów, próbując uzyskać pomoc, a tymczasem zwierzęta nie mogą czekać – przyznaje burmistrz. – Dlatego konieczne jest jednoznaczne określenie kompetencji i odpowiedzialności poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego w tym zakresie pomocy dzikim zwierzętom. Liczę, że nasz głos zostanie usłyszany i stanie się impulsem do zmiany przepisów.