Zarządzanie kryzysowe jest nowym sektorem działania organów administracji publicznej, wprowadzone ustawą z dnia 26 kwietnia 2007r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. 2007 Nr 89 poz. 590 z późn. zm.).

W jej treści określone zostały, niefunkcjonujące do tej pory w prawie polskim, m.in. następujące pojęcia:

• zarządzanie kryzysowe to działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do podejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzania zasobów infrastruktury krytycznej;
• sytuacja kryzysowa – należy przez to rozumieć sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków;
• infrastruktura krytyczna – należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalne obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Są to systemy: zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa, łączności, sieci teleinformatyczne, finansowe, zaopatrzenia w wodę, ochrony zdrowia, transportowe, ratownicze, zapewniające ciągłość działania administracji publicznej, produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych.

Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie gminy jest burmistrz gminy.

Do zadań burmistrza gminy w sprawach zarządzania kryzysowego należy:

• kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie gminy. Z definicji zarządzania kryzysowego i z tego zadania wynikają fazy zarządzania kryzysowego:
  • faza zapobiegania – polegająca na realizacji przedsięwzięć mających na celu zredukowanie prawdopodobieństwa lub całkowite wykluczenie możliwości wystąpienia sytuacji kryzysowych albo w znacznym stopniu ograniczających ich skutki;
  • faza przygotowania – polegająca na podejmowaniu działań planistycznych, na wszystkich szczeblach administracji publicznej, dotyczących sposobów reagowania na czas wystąpienia różnego rodzaju sytuacji kryzysowych, umożliwiających wpływ na ich przebieg w celu zmniejszenia negatywnych skutków tych zdarzeń. Faza ta obejmuje również działania mające na celu powiększenie zasobów sił i środków niezbędnych do efektywnego reagowania, zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu reagowania na potencjalne zagrożenia;
  • faza reagowania – polegająca na podejmowaniu działań w celu udzielania pomocy poszkodowanym, zahamowania rozwoju występujących zagrożeń oraz ograniczenia strat i zniszczeń;
  • faza odbudowy – polegająca na realizacji zadań mających na celu przywrócenie zdolności reagowania, odbudowę zapasów służb ratowniczych oraz odtwarzanie kluczowej dla funkcjonowania danego obszaru infrastruktury krytycznej.
• realizacja zadań z zakresu planowania cywilnego;
• zarządzanie, organizowanie i prowadzenie szkoleń, ćwiczeń i treningów z zakresu zarządzania kryzysowego;
• wykonywanie przedsięwzięć wynikających z planu operacyjnego funkcjonowania gminy;
• zapobieganie, przeciwdziałanie i usuwanie skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
• współdziałanie z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w zakresie przeciwdziałania, zapobiegania i usuwania skutków zdarzeń o charakterze terrorystycznym;
• organizacja i realizacja zadań z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej.

W myśl ustawy o zarządzaniu kryzysowym, wymienione wyżej zadania burmistrz gminy wykonuje przy pomocy komórki właściwej do spraw zarządzania kryzysowego (Biuro Zarządzania Kryzysowego). Organem pomocniczym burmistrza gminy w zapewnieniu wykonywania zadań zarządzania kryzysowego jest Gminny Zespół Zarządzania Kryzysowego. Jest on powoływany przez burmistrza gminy, który określa jego skład, organizację, siedzibę oraz tryb pracy.

Ponadto burmistrz gminy ma obowiązek zapewnienia realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego na obszarze gminy, takich jak:

• całodobowe alarmowanie członków GZZK, a w sytuacjach kryzysowych zapewnienie całodobowego dyżuru w celu zapewnienia całodobowego dyżuru w celu zapewnienia przepływu informacji oraz dokumentowania prowadzonych czynności;
• współdziałanie z centrami zarządzania kryzysowego organów administracji publicznej;
• nadzór nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania oraz systemu wczesnego ostrzegania ludności;
• współpracę z podmiotami realizującymi monitoring środowiska;
• współdziałanie z podmiotami prowadzącymi akcje ratownicze, poszukiwawcze i humanitarne;
• realizację zadań stałego dyżuru na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.

Obowiązek podjęcia działań w zakresie zarządzania kryzysowego spoczywa na tym organie właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego, który pierwszy otrzymał informację o wystąpieniu zagrożenia. Organ ten niezwłocznie informuje o zaistniałym zdarzeniu organy odpowiednio wyższego i niższego szczebla, przedstawiając jednocześnie swoją ocenę sytuacji oraz informację o zamierzonych działaniach.
Ponadto ustawa określa jednoznacznie sposób finansowania zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie gminy, które planuje się w ramach budżetu gminy: w budżecie jednostki samorządu terytorialnego tworzy się rezerwę celową na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego w wysokości nie mniejszej niż 0,5 % wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pomniejszonej o wydatki inwestycyjne, wydatki na wynagrodzenia i pochodne oraz wydatki na obsługę długu.

Skład Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego podczas realnego działania, uzależniony jest od zaistniałego zagrożenia, ustala go Szef lub Zastępca Szefa GZZK.

Z imiennym wykazem członków Gminnego Zespołu Zarządzania Kryzysowego można zapoznać się w Biuletynie Informacji Publicznej w zakładce Zarządzanie kryzysowe.