Dolina Środkowej Wisły położona jest na terenie dwóch województw: mazowieckiego i lubelskiego. Obejmuje odcinek Wisły o długości ok. 210 km pomiędzy Dęblinem a Płockiem.

Naturalny charakter Wisły

Na tym obszarze został zachowany naturalny, roztokowy charakter rzeki z licznymi wyspami, starorzeczami i kanałami bocznymi. Wyspy występują tu w zróżnicowanej formie i różnych stadiach sukcesji: od piaszczystych łach po wyspy pokryte roślinnością zielną i zaroślami wierzbowo-topolowymi. Znaczna część wysp jest objęta ochroną rezerwatową (na terenie ostoi zostało utworzonych 13 rezerwatów) lub włączona w obszary chronionego krajobrazu. Brzegi rzeki porośnięte są zaroślami wikliny, łąkami i pastwiskami lub zostały wzięte pod uprawę. Na niektórych odcinkach pozostały tu fragmenty reliktowych nadrzecznych lasów łęgowych: wiązowych, wierzbowych i topolowych.

Bogactwo gatunkowe ptaków

Głównym celem powołania ostoi jest występująca tu cenna z europejskiego punktu widzenia awifauna. W Dolinie Środkowej Wisły gniazduje około 50 gatunków ptaków wodno-błotnych. Występują tu co najmniej 23 gatunki ptaków ważne w skali europejskiej. Spośród nich lęgi odbywają tu m.in. mewa czarnogłowa i mewa mała oraz cztery gatunki rybitw m.in. rybitwa białoczelna i rzeczna. Występuje tu również 9 gatunków wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt m.in. ostrygojad, podgorzałka i podróżniczek. W okresie zimy występują tu duże koncentracje gągoła i bielczka. Obszar ma bardzo duże znaczenie jako szlak wędrówkowy dla ptaków migrujących.