W minioną niedzielę (13 czerwca) w Konstancińskim Domu Kultury miało miejsce wyjątkowe spotkanie, podczas którego wywołano z mroku zapomnienia żydowską Jeziornę, Skolimów i Konstancin. Wszystko za sprawą książki autorstwa Pawła Komosy, Witolda Rawskiego i Adama Zyszczyka, która właśnie tego dnia miała swoją premierę.

Premiera książki „Sztetl Jeziorna. Dzieje żydowskiej społeczności Jeziorny, Skolimowa i Konstancina od siedemnastego wieku do 1941 roku” cieszyła się ogromnym zainteresowaniem. I choć wszyscy przybyli do Hugonówki na spotkanie z jej autorami – Adamem Zyszczykiem, Pawłem Komosą i Witoldem Rawskim – to tak naprawdę jego głównymi bohaterami byli nieobecni, żydowscy mieszkańcy Jeziorny, Skolimowa i Konstancina.

Aby przywrócić pamięć

Wprowadzeniem do spotkania, prowadzonego przez Łukasza Gazura – dziennikarza TVP Kultura, była projekcja filmu „Sztetl Jeziorna” w reżyserii Bartosza Orlickiego. Później autorzy książki opowiedzieli o swojej niezwykłej pracy nad publikacją. Jak przyznali, zbieranie materiałów i drobiazgowe odtwarzanie historii wymagało czasem niemal detektywistycznego śledztwa, długich godzin spędzonych w archiwach oraz przysłowiowego łutu szczęścia. Nie zabrakło również wielu pasjonujących anegdot historycznych, które ostatecznie nie trafiły do książki, choć – jak zapowiadają autorzy – być może znajdą się w już przygotowywanym drugim jej wydaniu. W opowieściach wrócił obraz zapomnianych ulic i domów żydowskiej Jeziorny, Argentyny, Konstancinka, codziennego życia ich mieszkańców.  ̶  To historia świata, którego już nie ma – przyznał Witold Rawski. – 655 osób, które ciągu kilku godzin w 1941 r. zniknęły, jakby nigdy ich nie było. Koguty przestały piać, dzieci przestały płakać. Nie było już nic. A żyli w Jeziornie ponad 200 lat. Ta książka przywraca pamięć o miejscu, w którym żyjemy…

Dotkliwa pustka dziejów

Na premierze książki nie zabrakło przedstawicieli konstancińskiego samorządu. Ryszard Machałek i Dariusz Zieliński, zastępcy burmistrza gminy, złożyli na ręce autorów gratulacje i podziękowania. – Ta książka wypełnia dotkliwą białą plamę naszych dziejów i jest zarazem świadectwem wspólnej odpowiedzialności za historyczne dziedzictwo – podkreślił Ryszard Machałek. – Musimy być powiernikami pamięci o otwartym i różnorodnym Konstancinie-Jeziornie.

Szczególne słowa uznania powędrowały także do Edyty Markiewicz-Brzozowskiej, dyrektorki Konstancińskiego Domu Kultury, który jest wydawcą książki. – Jest ona częściowym spełnieniem postulatu wielu pokoleń mieszkańców obecnej gminy Konstancin-Jeziorna domagających się przywrócenia i uszanowania pamięci o żydowskich sąsiadach – dodał Dariusz Zieliński. – Dziękujemy za przyłączenie się do tego głosu i wsparcie w jego realizacji.

Podpisy i film

Był też czas na dyskusję o książce i wpisy – autorzy chętnie podpisywali egzemplarze na życzenie czytelników. Po autografy ustawiła się długa kolejka. Spotkanie uzupełnił pokaz filmu dokumentalnego pt. „Sam Freiman – wspomnienia o zaginionym świecie”. Jest to stworzony w 2010 r. przez holenderską reżyserkę Helgi Merits dokument o Samie Freimanie, urodzonym w 1926 r. w Jeziornie i mieszkającym tu do czasów wojny. Wraz z nim i jego wspomnieniami powrócił sztetl Jeziorna sprzed osiemdziesięciu lat. O muzyczną oprawę wydarzenia zadbał duet grający muzykę klezmerską – Przemysław Skałuba (klarnet) i Robert Kuśmierski (akordeon).

Tu kupisz książkę

Książkę „Sztetl Jeziorna. Dzieje żydowskiej społeczności Jeziorny, Skolimowa i Konstancina od siedemnastego wieku do 1941 roku” można kupić w recepcji KDK Hugonówka przy ul. Mostowej 15 oraz w Punkcie Informacji Turystycznej w willi Kamilin przy ul. Piłsudskiego 42. Jej cena to 56 zł. Płatność kartą lub gotówką.

Galeria zdjęć