Konstancin-Jeziorna pełen jest zabytków i ważnych historycznie miejsc. Samorząd sukcesywnie je odnawia, co potwierdzają liczne, wielomilionowe inwestycje prowadzone w ostatnich latach. Dzięki nim m.in. wille Kamilin, Gryf i Hugonówka – po latach popadania w ruinę – odzyskały swój dawny blask i stały się miejscami integracji wielopokoleniowej mieszkańców gminy.
Gmina Konstancin-Jeziorna wyróżnia się spośród ponad 2,4 tys. gmin w Polsce. Nie tylko tym, że jest jedną z 45 gmin uzdrowiskowych ze względu na mikroklimat, unikatowy krajobraz oraz naturalne źródła solanki, ale także tym, że jest tutaj wiele zabytków.
Liczne zabytki
Gmina Konstancin-Jeziorna jest miejscem o wyjątkowym dziedzictwie kulturowym. Obecnie w rejestrze zabytków Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków znajduje się 131 obiektów. Natomiast w gminnej ewidencji zabytków prowadzonej przez magistrat ujętych jest 329 obiektów. Gdy ponad 125 lat temu powstawał Konstancin, pięknymi terenami niedaleko Warszawy natychmiast zaczęli się interesować ówcześni bogaci przemysłowcy, fabrykanci, artyści, ale też arystokraci, prawnicy i lekarze. Modne stały się wówczas wyjazdy w okresie wakacyjnym na tzw. letniska. Dlatego też działki tu znajdowały wielu nabywców. Kupujący projekty modnych willi, domów oraz pensjonatów zamawiali je u najlepszych architektów i wykonawców. Dzięki temu powstały tu wille reprezentujące wszelkie możliwe style architektoniczne m.in.: neobarokowe, eklektyczne, secesyjne, modernistyczne, odnoszące się do form francuskiego lub włoskiego renesansu, modernistyczne, w stylu zakopiańsko-szwajcarskim.
Okres wojny
Niestety wybuch drugiej wojny światowej zahamował rozkwit miejscowości letniskowo-uzdrowiskowej i terenów dzisiejszego Konstancina-Jeziorny. W wielu willach urządzano ośrodki szpitalne. W 1941 r. Niemcy umieścili w Konstancinie sztaby jednostek militarnych koncentrowanych na potrzeby planu Barbarossa. Podczas drugiej wojny światowej w willach i domach, które nie zostały zajęte przez Niemców, rozwijała się konspiracja, ukrywali się uciekinierzy z Warszawy. Po jej zakończeniu wiele willi zostało odebranych prawowitym właścicielom i przeznaczono je pod kwaterunek. Takie działania przyczyniły się do dewastacji zabytkowych budynków.
Prawowici właściciele
Po wielu latach zaczęli pojawiać się ich prawowici właściciele lub ich spadkobiercy. Właścicielem niektórych willi stała się również gmina Konstancin-Jeziorna. Przed władzami samorządowymi stanęło nie lada wyzwanie. W ostatnich latach Kazimierz Jańczuk – burmistrz gminy sukcesywnie realizował wielomilionowe inwestycje remontując i przebudowując zniszczone budynki z późniejszym przeznaczeniem ich na cele publiczne.
Inwestycje
I tak dzięki znacznym nakładom finansowym po latach popadania w ruinę nowe życie zyskały:
- willa Hugonówka przy ul. Mostowej 15, obecna siedziba Konstancińskiego Domu Kultury (koszt inwestycji: 7 628 460 zł, lata realizacji: 2011–2013);
- willa Gryf przy ul. Jana Sobieskiego 13, w której znajduje się filia Konstancińskiej Biblioteki Publicznej na os. Grapa; (koszt inwestycji: 7 227 105,75 zł, lata realizacji: 2017–2019);
- willa Kamilin przy ul. Józefa Piłsudskiego 42, gdzie dzisiaj mieści się pałac ślubów i informacja turystyczna; (koszt inwestycji: 6 990 617,67 zł, lata realizacji: 2017– 2020);
- drugi budynek zespołu pensjonatu Corso przy ul. Stanisława Moniuszki 22B, w którym ulokowana jest filia Konstancińskiej Biblioteki Publicznej w Skolimowie oraz mieszkania komunalne (koszt inwestycji: 1 702 960,85 zł, lata realizacji: 2015–2017);
- dawny budynek Domu Ludowego przy Anny Walentynowicz 18, w którym znajduje się Muzeum Wycinanki (koszt inwestycji: 5 696 405 zł z czego 2 567 768,58 zł to dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej, a 3 128 636,42 to wkład własny gminy; lata realizacji: 2018–2020);
- a także lokal przy ul. Anny Walentynowicz 24, w którym obecnie funkcjonuje „Klub Senior+” (lokal został wyremontowany w 2013 r. za kwotę 272 356,12 zł, a następnie w 2022 r. zmodernizowany i dostosowany do potrzeb „Klubu Senior+” za kwotę 384 472,28 zł – z czego 199 999,73 zł to dotacja z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej).
Łącznie na te inwestycje z budżetu gminy Konstancin-Jeziorna przeznaczono ponad 27,3 mln zł.
Ponadto poza konstancińskim samorządem również prywatni właściciele zabytkowych willi odrestaurowali swoje nieruchomości, które dzisiaj są chlubą Konstancina-Jeziorny. W ostatnim czasie nowe oblicze zyskały również m.in. wille – Anna, Granke, Natemi, Poranek, Zameczek, Zorza, Nike, Marysieńka i Fraszka.
