Uchwała antysmogowa dla Mazowsza

Uchwała antysmogowa jest regulacją prawną, której celem jest zapewnienie czystego powietrza mieszkańcom Mazowsza. Ograniczenia i zakazy wymienione w uchwale dotyczą wszystkich użytkowników urządzeń o mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych, w szczególności właścicieli:

pieców,
kominków,
kotłów, w tym kotłów wchodzących w skład zestawów zawierających kotły na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury oraz urządzenia słoneczne.

Uchwała antysmogowa, wprowadzona na terenie województwa mazowieckiego, stanowi akt prawa miejscowego i obowiązuje wszystkich mieszkańców województwa, samorządy oraz podmioty działające na jego obszarze. Została przyjęta uchwałą nr 162/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 października 2017 r. Uchwałę opublikowano w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego z dnia 27 października 2017 r., poz. 9600.

Podczas posiedzenia Sejmiku Województwa Mazowieckiego, 26 kwietnia 2022 r. radni przyjęli uchwałę nr 59/22 zmieniającą obowiązującą dotychczas uchwałę antysmogową. Nowelizacja weszła w życie 14 maja 2022 r. Uchwałę opublikowano w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego z 29 kwietnia 2022 r. poz. nr 5147.

Po co nam uchwała antysmogowa?

Zanieczyszczenie powietrza, szczególnie drobnymi pyłami, prowadzi do przedwczesnych zgonów, zwiększa ryzyko zachorowania na wiele poważnych chorób, takich jak nowotwory, a także może prowadzić do bezpłodności czy obumarcia płodu. Leczenie chorób wywołanych przez smog wiąże się z wysokimi kosztami, a także z absencjami chorych w pracy. Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza, które powodują powstawanie smogu, są przestarzałe instalacje spalające paliwa najgorszej jakości.

Spalanie niskiej jakości paliw skutkuje emisją substancji szkodliwych dla zdrowia ludzi oraz dla stanu środowiska naturalnego. Z tego powodu konieczne stało się wprowadzenie uchwały antysmogowej. Wymiana przestarzałych kotłów oraz stosowanie paliw wysokiej jakości przyczynią się do znacznej poprawy czystości powietrza oraz zdrowia mieszkańców.

Uchwała antysmogowa obowiązuje od 11 listopada 2017 r., a jej nowelizacja weszła w życie 14 maja 2022 r.

Co określa uchwała?

od 11 listopada 2017 r. można montować tylko kotły spełniające normy emisyjne zgodne z wymogami ekoprojektu (wynikającymi z treści rozporządzenia Komisji UE);
od 1 lipca 2018 r. nie wolno spalać w kotłach, piecach i kominkach:
- mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
- węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
- węgla kamiennego w postaci sypkiej o uziarnieniu 0–3 mm;
- paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20% (np. mokrego drewna);
od 1 stycznia 2023 r.:
- nie wolno używać kotłów na węgiel lub drewno nie spełniających wymogów dla klas 3,4 lub 5 według normy PN-EN 303-5:2012;
- nie wolno eksploatować kotłów na paliwa stałe (w tym biomasę) w nowo budowanych budynkach dla których wniosek o pozwolenie na budowę lub zgłoszenie zostały złożone po dniu 1 stycznia 2023 r., jeżeli istnieje techniczna możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki inwestora na której znajduje się instalacja;
od dnia 1 października 2023 r., w granicach administracyjnych m.st. Warszawy nie wolno stosować węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla;
od 1 stycznia 2028 r.
- nie wolno używać kotłów na węgiel lub drewno klasy 3 lub 4 według normy PN-EN 303-5:2012;
- w granicach administracyjnych gmin wchodzących w skład powiatów: grodziskiego, legionowskiego, mińskiego, nowodworskiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, otwockiego, warszawskiego zachodniego oraz wołomińskiego nie wolno stosować węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla;
- użytkownicy kotłów klasy 5 wg normy PN-EN 303-5:2012 będą mogli z nich korzystać do końca ich żywotności, jeśli zostały zainstalowane prze 11 listopada 2017 r.;
- posiadacze kominków będą musieli wymienić je do końca 2022 roku na takie, które spełniają wymogi ekoprojektu, lub wyposażyć je w urządzenie ograniczające emisję pyłu do wartości określonych w ekoprojekcie;
- użytkownicy kotłów na węgiel, spełniających wymogi ekoprojektu, eksploatowanych w granicach powiatów znajdujących się w obszarze NUTS2 – warszawski stołeczny uruchomionych przed 1 czerwca 2022 r. będą mogli je eksploatować do końca ich żywotności.

W jaki sposób sprawdzić klasę kotłów?

Klasa 3, 4 i 5 kotła wg normy PN-EN 303-5:2012 oznacza, że kotły podzielone są ze względu na wielkość/ilość zanieczyszczeń emitowanych/wprowadzanych do powietrza/do środowiska.

I tak, np. dla kotłów/pieców klasy 5 dopuszczalne ilości tych zanieczyszczeń są najniższe wg w/w normy, co oznacza, że są one najmniej szkodliwe dla środowiska, a w związku z tym również dla zdrowia. Kotły klasy 3 i 4 mają te normy dużo gorsze.

Podczas zakupu kotła należy upewnić się u sprzedawcy bądź producenta czy posiada on certyfikat i jest zgodny z wymaganiami ekoprojektu. Należy ponadto pamiętać, że rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe, zakazuje wprowadzania do sprzedaży i użytkowania kotłów z rusztem awaryjnym.

Czym są wymagania ekoprojektu?

Wymagania ekoprojektu zostały jednolicie określone dla całej Unii Europejskiej. Określają one minimalne normy emisji zanieczyszczeń do powietrza dla kotłów oraz urządzeń grzewczych (w tym kominków). Celem ekoprojektu jest zmniejszenie zużycia paliwa oraz redukcja zanieczyszczeń emitowanych przez te urządzenia.

Skąd można uzyskać dofinansowanie?

Aktualne informacje zamieszczone są na stronie www.powietrze.mazovia.pl.

Możliwe sankcje

Należy pamiętać, że przestrzeganie przepisów wprowadzonych niniejszą uchwałą będzie kontrolowane zarówno pod kątem posiadanych urządzeń grzewczych, jak i stosowanych rodzajów paliw. Użytkownicy instalacji naruszający przepisy uchwały mogą zostać ukarani grzywną do 5000 zł lub mandatem w wysokości do 500 zł. Zgodnie z art. 225 Kodeksu karnego, udaremnianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli jest przestępstwem, zagrożonym karą aresztu.