Program Ochrony Powietrza na Mazowszu | Konstancin-Jeziorna

Program Ochrony Powietrza na Mazowszu

Sukcesywna wymiana lub likwidacja tzw. kopciuchów, ich identyfikacja przez inwentaryzację, nowe nasadzenia zieleni i zakaz używania dmuchaw do liści – to tylko niektóre działania ujęte w Programie Ochrony Powietrza dla Mazowsza. 

Podstaw prawna

Obowiązek przygotowania programu ochrony powietrza przez wszystkie województwa jest konsekwencją wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2018 r. oraz utrzymującej się złej jakości powietrza w Polsce. Ten dla Mazowsza został przyjęty 8 września 2020 r. uchwałą nr 115/20 sejmiku województwa i obowiązuje od 30 września 2020 r. do 31 grudnia 2026 r.

Cztery strefy

Nowy program ochrony powietrza dotyczy całego województwa, które zostało podzielone na cztery strefy: aglomerację warszawską, Płock, Radom oraz największą – mazowiecką, której powierzchnia wynosi 34 841 km kw., co stanowi aż 98 proc. powierzchni całego województwa. W skład tej strefy wchodzi 37 powiatów, 2 miasta na prawach powiatu, 32 gminy wiejskie, 50 gmin miejsko-wiejskich i 229 gmin wiejskich. W tej strefie znajduje się także gmina Konstancin-Jeziorna.

Cele programu

Najważniejszym celem wprowadzenia programu jest przede wszystkim osiągnięcie poziomów dopuszczalnych i docelowych substancji szkodliwych w powietrzu, a przez to kompleksową poprawę jakości powietrza. Aby to osiągnąć niezbędne jest ograniczenie pyłu PM10 o 44 proc. i pyłu PM2,5 o 57 proc., benzo(a)pirenu aż o 69 proc. oraz ditlenku azotu o 27 proc. W programie określone zostały szczegółowe działania naprawcze zmierzające do założonego celu. Zostały one podzielone na: krótkoterminowe i wieloletnie, obejmujące sześcioletni okres – od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2026 r. Za ich realizację odpowiedzialne są nie tylko jednostki administracji rządowej, samorządy gminne, ale także mieszkańcy i inne podmioty korzystające ze środowiska.

Nie dla dmuchaw

Jednym z takich działań jest wprowadzony od nowego roku zakaz używania dmuchaw do liści. Dotyczy on m.in. wszystkich mieszkańców Mazowsza, wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, służb miejskich i gminnych oraz użytkowników ogrodów działkowych. Zakaz stosowania dmuchaw obejmuje wszelkie typy urządzeń służących do oczyszczania terenu z liści, tj. zarówno elektryczne, jak i spalinowe oraz wszelkie czynności prowadzone z ich wykorzystaniem – usuwanie liści, sprzątanie pokosu trawy czy piachu z chodników.

Obowiązki mieszkańców

Wśród innych zadań nałożonych na mieszkańców jest także obowiązek informowania gminy o wymianie przez nich źródeł ciepła oraz przestrzeganie ograniczeń i zakazów zawartych w uchwale antysmogowej, w tym wymiana kominków (lub innych ogrzewaczy pomieszczeń) na takie, które spełniają wymogi ekoprojektu, lub wyposażenie ich w urządzenie ograniczające emisję pyłu. Właściciele nieruchomości mają na to czas do 2022 r.

Wymiana kopciuchów

Pozostałe działania w walce ze szkodliwym dla środowiska i zdrowia człowieka smogiem obejmują m.in. sukcesywną wymianę lub likwidację źródeł niskiej emisji, tzw. kopciuchów, ich identyfikację przez inwentaryzację (taka w gminie Konstancin-Jeziorna została przeprowadzona w ubiegłym roku, wkrótce poznamy jej wyniki), czyszczenie ulic na mokro, nowe nasadzenia zieleni oraz szeroko pojętą edukację ekologiczną.

Działania krótkoterminowe

Z kolei plan działań krótkoterminowych wskazuje czynności, które należy podjąć w sytuacjach ryzyka wystąpienia lub wystąpienia przekroczenia norm jakości powietrza. Mają one ograniczać skutki i czas trwania takich przekroczeń. Mowa tu o zakazie:

  • rozpalania grilli i ognisk;
  • korzystania z instalacji do spalania biomasy drzewnej (kominków, piecyków kominkowych, piecyków ozdobnych – nie dotyczy, gdy jest to jedyne źródło ciepła lub gdy do lokalu nie jest dostarczana energia elektryczna wskutek awarii). 

Ponadto plan działań krótkoterminowych wprowadza zalecenia dla mieszkańców podczas obowiązywania powiadomienia o ryzyku wystąpienia przekroczenia norm jakości powietrza. Są to m.in.: 

  • unikanie intensywnego wysiłku fizycznego na zewnątrz,
  • niewietrzenie pomieszczeń,
  • zakaz przebywania dzieci i osób starszych na otwartej przestrzeni w czasie przebywania w placówkach oświatowo-wychowawczych oraz innych instytucjach.

Alerty smogowe

Alerty po powiadomieniu o ryzyku wystąpienia przekroczenia norm jakości powietrza trwają zwykle od 1 do kilku dni. Ich czas i obszar ryzyka określane są każdorazowo w zależności od wielkości stężeń pyłu w powietrzu, które w dużej mierze uzależnione są od wielkości emisji z domów mieszkalnych, ale również od warunków meteorologicznych.

Powiadomienia o ryzyku przekroczenia ogłaszane są na stronach internetowych: 

A także poprzez:

  • Gminny System Powiadomień SMS,
  • aplikację RSO (Regionalny System Ostrzegania),
  • paski informacyjne telewizji regionalnych,
  • alert RCB w formie SMS-a Rządowego Centrum Bezpieczeństwa (w przypadku ryzyka przekroczenia poziomu alarmowego).

Konsekwencje łamania zakazów

Stosowanie się do zakazów będzie kontrolowane przez m.in. straż miejską czy upoważnionych pracowników urzędów gminnych. Zgodnie z art. 332. ustawy Prawo Ochrony Środowiska, kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów określonych w uchwale sejmiku województwa podlega karze grzywny. Może ona wynieść od 500 zł do 5 tys. zł.

Certyfikowane punkty pomiarowe jakości powietrza

  • dla pyłu zawieszonego PM10:
    Piastów, Żyrardów, Otwock, Siedlce, Legionowo, Guty Duże, Ostrołęka, Konstancin-Jeziorna
    (ul. Wierzejewskiego 12)
    ;
     
  • dla pyłu zawieszonego PM2,5:
    Piastów, Żyrardów, Otwock, Siedlce, Legionowo, Konstancin-Jeziorna (ul. Wierzejewskiego 12);
     
  • dla benzo(a)pirenu:
    Piastów, Otwock, Siedlce, Legionowo, Guty Duże, Ostrołęka, Konstancin-Jeziorna (ul. Wierzejewskiego 12).
Od 2021 r. na Mazowszu obowiązuje zakaz używania dmuchaw do liści
Autor
Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa