zabytek | Konstancin-Jeziorna

ul. Sienkiewicza 11/13
tel.: 22 461 66 02 do 05
www.konferencje-arm.pl

Willa była własnością profesora Władysława Witwickiego, wybitnego psychologa, filozofa i estetyka, tłumacza dzieł Platona, który po 1945 r. założył w Konstancinie prywatne seminarium psychologiczne. W 1949 r. Helena Witwicka, żona zmarłego w 1948 r. profesora, wraz z synem Tadeuszem zostali zmuszeni do opuszczenia willi, która jak wiele innych na terenie Królewskiej Góry, została włączona do powstającego tam osiedla rządowego, przeznaczonego dla prominentnych przedstawicieli władz komunistycznych. Willa stylistycznie nawiązuje do architektury dworkowej.

Willę wybudował dla siebie w latach 1908-1910 artysta malarz i architekt Józef Czajkowski. Pierwotnie utrzymana w stylu secesji z elementami neobaroku. Zaraz po I wojnie światowej Czajkowski sprzedał willę Kazimierzowi Ludwikowi Schielemu, prezesowi zarządu największego warszawskiego browaru „Haberbusch & Schiele”. Po jego śmierci willę odziedziczył syn, Aleksander Schiele, architekt, a także narciarz i taternik, zasłużony zarówno dla rozwoju narciarstwa, jak i turystyki wysokogórskiej. W czasie okupacji willa „Ustronie” była miejscem działań konspiracyjnych.

Willa powstała po 1908 r. dla Karela i Stefanii z Kunców Pošepnych. Pošepny, przedsiębiorca czeskiego pochodzenia, posiadał firmę „Karol Aleksander Pošepny fabryka maszyn i pomp”. Pierwotna nazwa willi pochodziła od imienia żony fabrykanta. Ich własnością pozostała do 1934 r., gdy nabyła ją Maria z Potkańskich Pratkowska, żona Leona, radcy Banku Cukrownictwa. Pratkowscy, od skrótu imienia ich dzieci – Tadeusza i Ireny, zmienili nazwę na Taira. Prosta bryła dwukondygnacyjnej willi otrzymała dekorację neoklasycystyczną z elementami neorenesansu.

Nazwa kompleksu – Tabita – pochodzi od imienia bogobojnej chrześcijanki wskrzeszonej przez św. Piotra. Pierwszym obiektem zbudowanym w Klarysewie przez warszawski Zbór ewangelicko-augsburski był drewniany parterowy domek dla diakonis zwany „Betanią”. Mieścił się w nim dom opieki prowadzony przez zakonnice. W latach 1928-1930 powstał budynek zaprojektowany przez wybitnych architektów Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcę. Początkowo był to Dom Macierzysty Diakonatu Warszawskiego, a od 1934 r. dom opieki i pensjonat dla rekonwalescentów Szpitala Ewangelickiego. W 1932 r.

„Szwajcarka” jest jednym z pierwszych pensjonatów powstałych w Konstancinie, wybudowanym prawdopodobnie przez Towarzystwo Akcyjne Ulepszonych Miejscowości Letniczych jako siedziba zarządu. Autorstwo projektu przypisuje się Józefowi Piusowi Dziekońskiemu lub Bronisławowi Colonnie-Czosnowskiemu. W 1909 r. budynek nabyła Józefa z Iwaszkiewiczów hr. Dąmbska. W 1920 r. willa przeszła we władanie Wandy Płatkowskiej, a w 1925 r. Ferdynanda i Heleny Pahlów, właścicieli znanej warszawskiej fabryki chemicznej „Dobrolin”.Willę zaprojektowano w stylu typowym dla pensjonatów szwajcarskich.

Syrena to okazały budynek nawiązujący do architektury pałacowej, który zbudowano w 1925 r. dla spółki „Borelowsky”, posiadającej fabrykę jedwabiu w Lyonie. Przez długie lata pełniła funkcję wytwornego pensjonatu słynącego z dobrej kuchni i dancingów. Willa powstała na planie wydłużonego prostokąta z centralnie usytuowanym pseudoryzalitem poprzedzonym półkolistym podcieniem, na którym opiera się taras. Do elewacji tylnej dostawiono wysoką, kwadratową, nakrytą hełmem wieżę.